ғарыштық жылдамдықтар

(Космические скорости)

жасанды денелердің (жерден) бастапқы ұшу жылдамдығы: біріншісі — 7,9 км/сек., екіншісі — 11,2 км/сек., үшіншісі — 16,7 км/сек. Жердің тартылыс күшін теңестіріп, ракетаның жер орбитасын айналып жүруі үшін оған жер бетінде бастапқы жылдамдық беру керек. Ол — 7,9 км/сек. (шеңбер жылдамдығы). Ракетаның ұшу биіктігі артқан сайын айналудың бастапқы жылдамдығы кемиді (200 км ұшу биіктігінде — 7,9 км/сек-ке дейін, 1000 км биікте — 7,3 км/сек-ке дейін). Өйткені жердің тартылыс күші азаяды. Жер бетіндегі бастапқы жылдамдықты 7,9-дан 11,2 км/сек-ке дейін арттырса, ракета эллипс тәрізді орбитада ұшады, оның бір бүйірі жердің орталығында болады. Жылдамдық шеңбер жылдамдығынан артқан сайын, эллипс соғұрлым созылыңқы болады. Жер бетіндегі жылдамдық 11,2 км/сек-ке жеткенде, ракета жердің тартылыс күшін жеңіп, жасанды планетаға айналады. Жер бетіндегі бастапқы жылдамдығы 16,7 км/сек-ке жетсе, ракета Жердің де Күннің де тарту күшін жеңіп, күн жүйесінің шеңберінен шығады.